Osmanlı’da devşirme sistemi nedir, nasıl uygulanır? Devşirme sistemi tarihi ve maksadı nedir?

Devşirme sistemi, Osmanlı periyodunda Yeniçerilerin asker temini olarak kullandı yol olarak bilinir. Pekala devşirme sistemi nasıl uygulanırdı, tarihi ve gayesi nedir? İşte devşirme sistemiyle ilgili tüm ayrıntılar…

Devşirme sistemi, Osmanlı devrinde toplumsal sistemi oluşturan uygulamalardan biridir. II. Murad devranında kanunlaştırılan bu sistem bilhassa Osmanlı ordusunun ve devlet teşkilatının gereksinimlerini karşılamak maksadıyla genç Hristiyan erkek çocukların seçilerek İslam’a geçirilmesini ve devlete hizmet etmelerini içermektedir. Bu içeriğimizde, Yeniçeriler tarafından orduya asker kazandırmak ve devlete hizmet etmeleri ismine nitelikli bireylerin seçildiği ve eğitime alındığı devşirme sisteminin merak edilen ayrıntılarını ele aldık.

DEVŞİRME SİSTEMİ NE DEMEK?

Devşirme sistemi, 14. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar Osmanlı İmparatorluğu’nda uygulanan bir askeri ve idari tertip sistemidir. Bu sistem, Hristiyan topluluklardan genç erkek çocukların (ailelerin de isteğiyle) seçilerek devlet hizmetine alınmasını ve İslam kültürüne dâhil edilmesini içerir.

DEVŞİRME SİSTEMİ TARİHİ VE HEDEFİ NEDİR?

Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluş periyoduna dayanan devşirme sistemi, devletin gereksinim duyduğu nitelikli yönetici ve askerleri yetiştirmek emeliyle geliştirilmiştir. 14. yüzyılda başlayan uygulama, bilhassa 15. ve 16. yüzyıllarda tesirini en üst düzeye çıkarmıştır.

Bununlar birlikte Osmanlı Devleti’nin idare ve askeri gücünü güçlendirmeyi hedeflemiştir. Bu sistem sayesinde, Hristiyan ailelerden seçilen yetenekli ve potansiyelli genç erkekler İslam’a geçirilerek Osmanlı devletinin hizmetine alınmıştır. Devşirme sistem ile Osmanlı İmparatorluğu’nun merkezi otoritesini sağlamlaştırmayı ve toplumsal tertibini güçlendirmeyi amaçlanmıştır.

DEVŞİRME SİSTEMİ NASIL UYUGULANIRDI?

Devşirme sistemi, çoklukla Rumeli’de faaliyet gösteren devşirme teşkilatı tarafından yürütülmüştür. Bu teşkilat genç erkeklerin seçimi, eğitimi ve görevlendirmesiyle ilgilenmiştir. Sırf askeri alanda değil, devletin başka kademelerinde de kullanılan bir uygulamadır.

• Devşirme süreci nasıl ilerler?

Aday Seçimi: Devşirme süreci, Hristiyan ailelerden seçilen genç erkek çocuklarla başlar. Aileler, çocuklarını devşirme sistemine sunarak onların daha yeterli bir geleceğe sahip olmalarını umut ederler.

Not: Yahudi çocuklar devşirilmezdi. Museviler üzere Ortodoks Hristiyanlar da devşirme sisteminin dışında kalırlardı. 

Eğitim ve Dönüştürme: Seçilen adaylar, devşirme teşkilatı tarafından özel olarak eğitilir. Eğitimler dahilinde seçilen adaylar İslam kültürüne dâhil edilir. Bu süreçte, adaylar İslam dinini öğrenir, Türkçe öğrenir ve askeri eğitim alır.

Görevlendirme: Eğitimi tamamlanan adaylar, devletin çeşitli alanlarında görevlendirilir. Askeri alanda ‘Janissary’ birliklerinde misyon alabileceği üzere, idari misyonlarda de yer alabilirler.

• Devşirme sistemi kapsamında yapılan görevler

Devşirme sistemi kapsamında yetiştirilen genç erkekler, Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli alanlarında değerli vazifeler üstlenmiştir. Bilhassa askeri alanda faal olan devşirme sistemi, Osmanlı ordusunun gücünü artırmış ve başarılarına katkıda bulunmuştur. Ayrıyeten, devletin idare kademelerinde de devşirme kökenli şahıslara sıkça rastlanmaktadır.

Devşirme sisteminin sonuçları;

Devşirme sistemi, Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihinde kıymetli tesirlere sahip olmuştur. Bu sistem, Osmanlı ordusunun disiplinli ve güçlü bir yapıya sahip olmasını sağlamış ve imparatorluğun genişlemesinde tesirli olmuştur. Lakin, devşirme sistemi kimi tartışmalara ve tenkitlere de neden olmuştur.

Etkileri ve değişimler;

Devşirme sistemi, Osmanlı İmparatorluğu’nda toplumsal ve kültürel değişimlere yol açmıştır. Hristiyan kökenli gençlerin İslam’a geçirilmesiyle, toplumda dinî bir dönüşüm yaşanmıştır. Ayrıyeten, devşirme sistemiyle yetiştirilen seçkin askerlerin varlığı, Osmanlı ordusunun gücünü artırmış ve imparatorluğun genişlemesine katkıda bulunmuştur.

• Devşirme Sistemi’nin Sonuçları Üzerindeki Etkileri

Sosyal ve Kültürel Tesirler;

Devşirme sistemi, Osmanlı toplumunda toplumsal ve kültürel değişimlere neden olmuştur. Hristiyan çocukların İslam kültürüne adapte edilmesiyle birlikte, Osmanlı toplumu içinde yeni bir kimlik oluşmuştur. Ayrıyeten, devşirme sistemiyle yetiştirilen gençler ortasında dayanışma ve birlik duygusu güçlenmiştir.

Siyasi ve Ekonomik Tesirler;

Devşirme sistemi, Osmanlı Devleti’nin siyasi ve ekonomik yapısını etkilemiştir. Devşirme kökenli bireyler, devletin idare kademelerinde değerli misyonlara getirilmiş ve imparatorluğun idaresine katkıda bulunmuşlardır. Ayrıyeten, devşirme sistemiyle yetiştirilen askerler, Osmanlı ordusunun gücünü artırmış ve imparatorluğun hudutlarını muhafazada tesirli olmuşlardır.