18’inci ve 19’uncu yüzyılda Osmanlı Sarayı’nda bayan giysileri nasıldı?

18. yüzyılda kıyafetlerde kullanılmaya başlanan sentetik boyalar sayesinde renk ve desenlerde artış olmuş ve periyot bayanının giysileri zenginleşmişti. Lale zamanının değiştirdiği toplumsal hayat bayan kıyafetlerine de yansıdı. Ekseriyetle üç etekli, sim sırma işlemeli gösterişli elbiseler sarayın modasını belirledi. Pekala 18’inci ve 19’uncu yüzyılda Osmanlı Sarayı’nda bayan giysileri nasıldı?

18. yüzyılda abartılı süslemeler ve ekseriyetle kullanışlı olmayan kıyafetler yaygındı. Oldukça esaslı bir tarihe sahip olan Türk giysi tarihi, bu sıkıntıya el attı. Yüzyıllardır Osmanlı Devleti’nin modayı bağlantı lisanı olarak da kullanması, kıyafetin ehemmiyetini ortaya koydu. Sarayı’n imajını ortaya koyan fazla süslemeli kıyafetler vakitle kullanışsız hale geldi. Bu yüzden de 1718 yılında başlayan Lale Periyodu ile birlikte, toplumsal hayatın yanı sıra modaya da yenilik geldi. Kıyafetlerde kullanılan sentetik boyalar sayesinde renk ve desenlerde alternatifler ortaya çıktı. Bu devir bayanlarının kıyafetteki öncelik tercihleri şam ipliğinden yapılan elbiseler oldu. Önden açık, düşük uzun kollu ile ayak üzerine varlıklı görünümlü drapelerle düşen geniş şalvarlar 18. yüzyılın tarzında yer aldı.

18’İNCİ VE 19’UNCU YÜZYILDA OSMANLI SARAYI’NDA BAYAN GİYSİLERİ NASILDI?

• İpek gömlekler geniş dikilirdi;

Osmanlı devrinde iş kısmına nazaran tasarlanan kıyafetlerden ipek gömlekler, çalışma hayatında olan bayanların rahatlığı için geniş dikilirdi. Elbiseler ise kol ağzına ve etek ucuna süs olarak ipek materyalden tığ oyaları uygulanarak giyilirdi.

Kıyafet üzerinde mücevherler ile yapılan süslemeler zenginlik derecesini gösterirdi.

• Hotoz kullanımı değerliydi;

Türk bayanları yüzyıllardır baş süslemelerine tartı gösterdi. Uzun saçlılar, ince örgülerini incili kurdelelerle bağlayarak önde ve yanda zülüfler bırakmışlar ve kalpak (hotoz) giydiler. Hotozlar baş yapısına nazaran daha küçük tasarlanarak saçların biçimine nazaran kullanılırdı.

Hotozlar, kışın kadifeden, yazın ince ipek kumaşlardan yapılmıştır. Hotozların etrafı, zevk ve zenginlik derecesine nazaran çiçekler, pahalı taşlar ve pırlantalı iğnelerle süslenerek, sırma ipekli çevrelerle (başörtüsü) kullanılmıştır.

• Bindallılar yerini uzun etek ve cekete bıraktı;

Sultan II. Abdülhamid periyodu itibariyle büyük kentlerde bindallı elbiseler yerini, uzun etek ve ceketten oluşan ekiplere bıraktı. 

Atlas, tafta ve münakkaş üzere ipekli kumaşlarla modellenmiş uzun kuyruklu etek ve korsajlı ceketler, bindallı biçiminde kullanıldı.

Bu giysilerle krep oyalı başörtüleri, renk ve işlemeye uygun olarak kışın, diz hizasında ve bele oturan içi kürklü kadife mantolar giyilirdi. Giysiyle birebir tonda ve işlemesine uygun olarak kumaş ya da deri ayakkabı ve çantalar tercih edilirdi.